Harde aanpak van Afvaldumping in Almere: Lik-op-stukbeleid en taakstraffen bij afvaldumpingen.

Jordy Hulzebos (Leefbaar Almere)

Harde aanpak van Afvaldumping in Almere: Lik-op-stukbeleid en taakstraffen bij afvaldumpingen.

Afval in de openbare ruimte is een hardnekkige en zichtbare bron van ergernis onder de inwoners van Almere. Wie zich begeeft in onze wijken en daadwerkelijk in gesprek gaat met bewoners, ontkomt niet aan de vaststelling dat zwerfafval, bijplaatsingen en illegale afvaldumpingen behoren tot de grootste frustraties in het dagelijks leven van onze stadgenoten.

Of het nu gaat om ogenschijnlijk klein afval in de wijken, stadscentra of onze parken— blikjes, verpakkingen, etensresten — of om het opzettelijk achterlaten van zakken restafval, grofvuil, huisraad of zelfs het bedrijfsmatig dumpen van afval bij ondergrondse containers in de wijken: de problematiek is zichtbaar op verschillende niveaus en in toenemende mate. Onze gewaardeerde hardwerkende ambtenaren van stadsreiniging hebben er een dagtaak aan. In een stad die blijft groeien, moeten ook de normen en handhaving gelijke tred houden.

Leefbaar Almere is van mening dat het huidige instrumentarium onvoldoende effectief wordt ingezet. Wij constateren een lacune in de directe en zichtbare handhaving. Gedrag dat afbreuk doet aan de leefbaarheid van onze wijken verdient een stevige, onmiddellijke reactie van de overheid. Hufterig gedrag vraagt om een hard signaal.

Hoewel het opleggen van taakstraffen niet tot de bevoegdheid van de gemeenteraad of het college behoort, zijn er wel juridische en bestuurlijke mogelijkheden voor alternatieve vormen van gedragsbeïnvloeding. Leefbaar Almere stelt voor om bij overtredingen direct en zichtbaar op te treden (lik-op-stuk), waarbij de overtreder de kans krijgt om een (gedeeltelijke) kwijtschelding van de geldboete te verkrijgen door het succesvol uitvoeren van een taakstraf in (bijvoorbeeld) de eigen wijk. Daarnaast willen wij, in samenwerking met het Openbaar Ministerie (OM), verkennen of een pilot kan worden gestart waarin taakstraffen een structurele plek krijgen. Bij herhaald overtredend gedrag zou de zaak via het OM kunnen worden doorgeleid naar de rechter, met als doel een formele strafrechtelijke taakstraf op te leggen.

De inzet op een juridische pilot met het OM vereist de opstelling van een helder juridisch kader, waarin onder meer de afstemming met de strafbeschikking, de bevoegdheidsverdeling en de uitvoering van eventuele taakstraffen worden geregeld.

Wij pleiten voor het verkennen en invoeren van een samenhangend pakket aan maatregelen, gericht op het versterken van de gevolgtrekking door onze handhavers, het stimuleren van gedragsverandering en het verhogen strafwaardigheid van afvalgerelateerd wangedrag. Daarbij nodigen wij het college uit om het gesprek met de raad aan te gaan over de volgende pakket aan maatregelen en een reflectie op hetgeen mogelijk is. Daarbij denken wij aan:

1. Vaststelling van de maximale boetebedragen voor individuele afvalovertredingen binnen het wettelijk kader.
2. Invoering van een lik-op-stukbeleid, waarbij geen waarschuwingen meer worden afgegeven, maar direct wordt opgetreden met een bestuurlijke boete.
3. De mogelijkheid tot het aanbieden van taakstraffen in bijvoorbeeld de eigen wijk als alternatief voor financiële sancties, gericht op gedragsverandering en herstel van de publieke ruimte.
4. Maximale sanctionering van grootschalige, particuliere en bedrijfsmatige dumpingen, met nadruk op recidive en milieuschade basis van de Wet op de economische delicten of/en een aangescherpte afvalstoffenverordening.
5. Onderzoek naar een pilot in samenwerking met het Openbaar Ministerie, gericht op de inzet van taakstraffen via strafbeschikking in ernstige of herhaaldelijke gevallen.

Het argument dat handhaving niet mogelijk is wegens beperkte capaciteit van de buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) snijdt slechts ten dele hout. Handhavingsprioriteiten zijn en blijven in de kern politieke keuzes. Als wij als politiek kiezen om overlastgedrag als een primaire taak te bestempelen, zal het zich verankeren in het straatbeeld.

De tijd van vrijblijvende waarschuwingen is voorbij. Of het nu gaat om het achteloos wegwerpen van een fastfoodverpakking, een lege fles of blikje of anderzijds, dan wel om het moedwillig dumpen van huisraad of bedrijfsmatig dumpen van bouwafval: elke daad van vervuiling is een directe ondermijning op onze leefomgeving, op de leefbaarheid van onze wijken, en op het fatsoen van de stad.